Για αυτούς που φοράνε Σταυρό στο λαιμό

Ο λόγος για τον Τίμιο Σταυρό παραμένει ζωντανός στην παράδοση της Εκκλησίας, καθώς, σύμφωνα με τον λόγο πολλών Πατέρων, όσοι τον χρησιμοποιούν με πίστη βρίσκουν στήριξη, ανακούφιση και δύναμη μπροστά σε δοκιμασίες. Ο Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος αναφέρεται σε πλήθος περιστατικών όπου άνθρωποι που «κάμουν τον Σταυρόν τους» ή τον φορούν καθημερινά «γλίτωσαν από πολλές δυσκολίες και πολλά μεγάλα κακά». Μάλιστα, μεταφέρει τις συμβουλές του Γέροντος Παϊσίου, ο οποίος προέτρεπε τους γονείς να σταυρώνουν τα παιδιά τους όταν δυσκολεύονται, ακόμη και το νερό που τους προσφέρουν, λέγοντας: «Εις το Όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», ώστε να μεταγγίζεται στους ανθρώπους η Χάρη και η ευλογία του Θεού.

Ο Μητροπολίτης τονίζει ότι όσοι έκαναν πράξη αυτήν τη διδασκαλία είδαν αποτέλεσμα· άνθρωποι ταραγμένοι ηρέμησαν, ασθενείς ενδυναμώθηκαν και μικρά παιδιά γαλήνεψαν. Για εκείνον, η δύναμη του Σταυρού παραμένει «παντοδύναμον, πανίσχυρον» όπλο και καλεί τους πιστούς να το χρησιμοποιούν καθημερινά, στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, σε κάθε στιγμιότυπο της ζωής, αφού το σημείο του Σταυρού «σφραγίζει αήττητα» τον χώρο και τον άνθρωπο. Ο λόγος του ολοκληρώνεται με το «Δι’ ευχών», υπενθυμίζοντας τη συνέχεια της προσευχής.

Ο Συμβολισμός του Σταυρού μέσα στην ιστορία και στη θεολογία

Ο αρχιμανδρίτης Αρίσταρχος Γκρέκας περιγράφει τον Σταυρό ως «το σύμβολο της Νίκης, το σύμβολο της Θυσίας, της αγάπης και της αιώνιας ζωής». Για εκείνον, ο Σταυρός ενώνει «τα άνω με τα κάτω» και λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης για κάθε πράξη ανιδιοτέλειας. Σημειώνει εμφατικά ότι κατά τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας «ο Βασιλεύς της Δόξης σταυρώνεται» και με το αίμα του προσφέρει την αιώνια βασιλεία.

Παραθέτει παραδείγματα από την Παλαιά Διαθήκη όπου ο Σταυρός «προτυπώνεται»: ο Ιακώβ που ευλογεί σταυροειδώς, ο Μωυσής που σηκώνει τα χέρια του και νικά τον Αμαλήκ, ο χαλκός όφις που σώζει τους Ισραηλίτες, ο Ιησούς του Ναυή που «σταματά τον ήλιο» προσευχόμενος σταυροειδώς. Για τους Χριστιανούς, όμως, ο Σταυρός αποκτά το πλήρες νόημά του μέσω της Θυσίας του Χριστού, όπου ο Θεάνθρωπος «θυσιάστηκε για να πάρει επάνω του όλες τις δικές μας αμαρτίες». Η στιγμή αυτή γίνεται πράξη αγάπης και ελέους, ενώ από τότε ο Σταυρός αποτελεί το «συμβόλαιο» ένωσης ουρανού και γης.

Ο ληστής, η μετάνοια και το μήνυμα της σωτηρίας

Ο δεξιός ληστής παρουσιάζεται ως παράδειγμα πίστης· ατενίζοντας τον Χριστό πάνω στο ξύλο, τον αναγνωρίζει ως Βασιλέα και ζητά με ταπεινότητα: «Μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη Βασιλεία σου». Κατά την πατερική διδασκαλία, ο ληστής «θεολογεί από το ύψος του Σταυρού», αντιλαμβανόμενος ότι η αυθεντική βασιλεία θεμελιώνεται στη θυσία και όχι στη δύναμη.

Ηθική και πνευματική σημασία του Σταυρού

Ο Σταυρός γίνεται «οδός της πνευματικής ζωής». Καλούμαστε, όπως σημειώνεται, να σταυρώνουμε τα πάθη μας, να αποθέτουμε τις αμαρτίες μας στον Θεό και να αντλούμε την Ανάσταση μέσα από αυτήν την προσωπική θυσία. Ο άνθρωπος που σχηματίζει με ευλάβεια το σημείο του Σταυρού πάνω του, εξαγιάζει και το σώμα και την ψυχή, καθώς σφραγίζεται στο όνομα της Αγίας Τριάδας: στο μέτωπο, στο στήθος και στους ώμους, ως υπενθύμιση ότι λογιστικό, επιθυμητικό και θυμικό οφείλουν να εναρμονίζονται.

Ο Σταυρός στα Μυστήρια και τη λατρεία της Εκκλησίας

Ο Σταυρός αποτελεί το σημείο εκκίνησης και σφράγισης όλων των μυστηρίων. Η Θεία Λειτουργία ξεκινά με τον Σταυρό του Ευαγγελίου πάνω στην Αγία Τράπεζα, ενώ η Θεία Ευχαριστία αποκαλύπτει το πλήρες νόημα της Σταυρικής Θυσίας. Εκεί «καταργείται ο θάνατος», δίδεται η ελευθερία και ανοίγονται οι πύλες του Παραδείσου. Για την Εκκλησία, ο Σταυρός δεν είναι απλώς σύμβολο, αλλά η ίδια η ουσία της ζωής της· «ταυτίζονται, είναι ένα και το αυτό», όπως τονίζεται.

Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής περιγράφει την Εκκλησία ως χώρο όπου οι άνθρωποι ενώνονται με τον Θεό και μεταξύ τους, σε μια σχέση κάθετη και οριζόντια που μορφοποιείται στο σχήμα του Σταυρού. Είναι η «κοινωνία Θεώσεως», η πνευματική ενότητα που υπερβαίνει τον χρόνο.

Η τελική πρόσκληση προς τον πιστό

Ο Σταυρός παρουσιάζεται ως «δοξολογία για τη νίκη του Χριστού» και ταυτόχρονα ως προφητεία της δεύτερης ένδοξης παρουσίας Του. Ο Χριστός «μας περιμένει με καρτερική αγάπη επάνω στον Σταυρό», δίνοντας σε κάθε άνθρωπο τη δυνατότητα να υψώσει τη δική του προσευχή, να αφήσει τα λάθη του και να ψελίσει, όπως ο ληστής:

«Μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη Βασιλεία σου».

Πηγή